در یک سیستم شستشوی فشار قوی، پمپ و موتور وظیفه تولید جریان آب را دارند، اما این نازل کارواش است که تعیین میکند این جریان آب، یک ابزار برش خطرناک باشد یا یک جاروی آبی لطیف. نازل، آخرین و شاید مهمترین قطعه در مسیر خروج آب است که با ایجاد محدودیت (Restriction) در جریان، انرژی پتانسیل آب را به انرژی جنبشی هدفمند تبدیل میکند.
بسیاری از کاربران تفاوت میان نازل توربو و نازل صفر درجه را نمیدانند و متاسفانه همین عدم آگاهی، سالانه منجر به میلیونها تومان خسارت به بدنه خودروها، دکهای چوبی و نمای ساختمانها میشود. انتخاب زاویه پاشش غلط، میتواند رنگ خودرو را مثل پوست پرتقال بکند!
در این مقاله تخصصی از پارین صنعت، ما استاندارد جهانی رنگبندی نازلها را رمزگشایی کرده و تفاوت مکانیکی نازلهای خانگی و صنعتی را بررسی میکنیم.
پادکست ایمنی: نازل قرمز، قاتل رنگ!
(چرا هرگز نباید از نازل ۰ درجه برای شستن ماشین استفاده کنید؟ - زمان: ۴ دقیقه)
در این فایل صوتی، یک تجربه واقعی از آسیب دیدن رنگ خودرو با نازل اشتباه را بررسی میکنیم و یاد میگیریم چطور از اثر کاردک (Chiseling Effect) آب دوری کنیم.
استاندارد جهانی رنگها (کدینگ نازلهای کوپلینگی)
در کارواشهای صنعتی مدرن (مانند سری رونیکس RP-0230) و بسیاری از مدلهای نیمهصنعتی، از سیستم اتصال سریع (Quick Connect) استفاده میشود. در این سیستم، ۵ نازل با رنگهای مختلف وجود دارد که هر رنگ، نشاندهنده یک زاویه پاشش خاص است.
تصویر: هرچه زاویه کمتر باشد، قدرت تخریب بیشتر است (قرمز = خطر).
۱. نازل قرمز (۰ درجه) - نقطه زن (Blasting)
این نازل آب را به صورت یک خط باریک و لیزری پرتاب میکند. تمام فشار دستگاه در یک نقطه متمرکز میشود.
کاربرد: کندن آدامس از روی بتن، پاک کردن لکههای روغنی سخت از کف گاراژ، زنگزدایی فلزات.
هشدار جدی: هرگز، تکرار میکنیم، هرگز این نازل را سمت خودرو، چوب، لاستیک یا انسان نگیرید. قدرت برش آن میتواند رنگ را بکند یا پوست را زخمی کند.
۲. نازل زرد (۱۵ درجه) - اسکنه (Chiseling)
این نازل آب را با زاویه کمی باز میکند و اثری شبیه به کاردک یا اسکنه دارد.
کاربرد: رنگبرداری از سطوح چوبی، شستشوی کپک و جلبک از روی دیوارها، شستشوی تجهیزات کشاورزی و صنعتی سنگین.
نکته: برای شستشوی خودرو همچنان خطرناک است و توصیه نمیشود.
۳. نازل سبز (۲۵ درجه) - استاندارد شستشو (Flushing)
این پرکاربردترین نازل در جهان است. تعادل عالی بین قدرت و سطح پوشش ایجاد میکند.
کاربرد: شستشوی بدنه خودرو (با رعایت فاصله)، شستشوی حیاط، پیادهرو و مبلمان باغی.
در اکثر کارواشهای خانگی مثل ویوارکس VR7140PW، حالت پیشفرض لنس روی زاویهای نزدیک به این عدد تنظیم شده است.
۴. نازل سفید (۴۰ درجه) - شستشوی نرم (Washing)
با باز شدن زاویه، فشار ضربهای آب کاهش مییابد و سطح پوشش زیاد میشود.
کاربرد: آبکشی نهایی خودرو (Rinsing)، شستشوی شیشهها، سطوح حساس، کرکرههای رنگ شده و سطوح وسیع.
۵. نازل مشکی (۶۵ درجه) - کفساز (Soap)
این نازل دارای اوریفیس (سوراخ) بسیار بزرگی است که باعث افت شدید فشار میشود. این افت فشار باعث فعال شدن سیستم انژکتور مواد شوینده (Venturi Effect) در پمپ میشود و مواد شوینده را مکش میکند.
نکته فنی: اگر نازل مشکی را نصب نکنید، اکثر دستگاهها مواد شوینده را مکش نمیکنند.
نازل توربو (Turbo Nozzle)؛ تکنولوژی تخریبِ کنترل شده
نازل توربو (که به نام نازل دوار یا Dirt Blaster هم شناخته میشود)، ترکیبی نبوغآمیز از فیزیک است. این نازل یک جریان ۰ درجه (قرمز) تولید میکند، اما به کمک یک ساچمه سرامیکی داخلی، این جریان را با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه میچرخاند.
نتیجه: شما قدرتِ ضربهی نازل صفر درجه را دارید، اما با سطح پوششِ نازل ۲۵ درجه!
این نازل در دستگاههای قدرتمندی مثل رونیکس RP-0181 برای عملیات سنگین نظافت جرمهای قدیمی استفاده میشود.
تصویر: نازل توربو با چرخش سریع، قدرت تخریب را ۵۰٪ افزایش میدهد.
تفاوت نازلهای خانگی و صنعتی
یکی از سردرگمیهای خریداران، عدم تطابق نازلها با دستگاهشان است. دنیای اتصالات کارواش به دو دسته تقسیم میشود:
۱. سیستمهای خانگی (Proprietary/Bayonet)
برندهایی مثل کارچر، هیوندای و برخی مدلهای قدیمیتر، از اتصالات اختصاصی (خاری یا بایونت) استفاده میکنند. در مدل هیوندای HP2216PW، نازل معمولاً یکپارچه با لنس است و قابلیت تنظیم چرخشی (Adjustable) دارد؛ یعنی با چرخاندن سر لنس، پاشش از خطی به افشانی تغییر میکند.
مزیت: راحتی کاربر و گم نشدن نازلها.
عیب: اگر نازل خراب شود، باید کل لنس تعویض شود.
۲. سیستمهای صنعتی (Quick Connect 1/4 inch)
استاندارد جهانی در دستگاههای صنعتی و مدلهای جدید ویوارکس، استفاده از کوپلینگ سریع ۱/۴ اینچ است. همان نازلهای رنگی که در بالا توضیح دادیم، با یک کلیک جا میروند.
مزیت: دقت بالا در زاویه پاشش، قیمت ارزان نازل یدکی و دوام بالا.
مفهوم سایز نازل (Orifice Size) چیست؟
این یک نکته کاملاً مهندسی است که فروشندگان کمتر به شما میگویند. رنگ نازل فقط زاویه را نشان میدهد، اما سوراخ خروجی آب چقدر باید باشد؟
نازلها دارای یک عدد سه رقمی هستند (مثلاً ۰۳۰، ۰۴۰، ۰۵۰). این عدد نشاندهنده گنجایش خروجی آب (GPM) است.
- اگر روی یک دستگاه ضعیف (۱۰۰ بار) نازل گشاد (۰۵۰) ببندید: افت شدید فشار خواهید داشت.
- اگر روی یک دستگاه قوی (۲۰۰ بار) نازل تنگ (۰۲۵) ببندید: فشار برگشتی به پمپ آسیب میزند (Unloader عمل میکند).
بنابراین هنگام خرید نازل یدکی، حتماً باید فشار و دبی دستگاه خود را بدانید.
راهنمای انتخاب سریع (کدام نازل برای کدام کار؟)
| سطح / پروژه | نازل پیشنهادی | توضیحات فنی |
|---|---|---|
| بدنه خودرو (رنگ سالم) | سبز (۲۵°) | فاصله ایمن: حداقل ۳۰ سانتیمتر |
| رینگ و لاستیک | زرد (۱۵°) یا توربو | برای پاک کردن گرد لنت عالی است (مراقب لاستیک باشید) |
| کف بتنی / موزاییک | توربو (Turbo) | سریعترین روش برای جرمگیری کف حیاط |
| شیشه و پنجره | سفید (۴۰°) | فشار ملایم برای جلوگیری از شکستن شیشه یا خرابی درزگیر |
نگهداری از نازلها (نکته حیاتی)
همانطور که در مقاله افت فشار اشاره کردیم، گرفتگی نازل قاتل پمپ است. همیشه پس از اتمام کار، نازل را جدا کرده و نگاه کنید که جرمی داخل آن نباشد. اگر الگوی پاشش آب کج شده یا خطدار است، یعنی رسوب گرفته است. بلافاصله با سوزن مخصوص آن را تمیز کنید.